Osmanlı ve harf devrimi günün gündemi...
Aslında MHP Milletvekil Saffet Sancaklı'nın;
"Osmanlı dedemiz, Türkiye Cumhuriyeti Babamız. Onları ayıramayız" demekle tüm ülkenin kulağına küpe olması gereken çok güzel bir söz etmiş...
Evet, Osmanlı bizim atamız. Biz onların torunlarıyız. Tarihimizle övünüyor, inkar etmiyoruz elbette. Ama tüm imparatorluklar gibi o da çöktü.
Ve Osmanlı tebasının subayları, aydınları ve halkı, çöken imparatorluğun küllerinden Türkiye Cumhuriyeti devletini kurdu.
Bunu başaranlar, bu halk uzaydan gelmedi ki... Daha düne kadar Osmanlıydı. Ama unutmayalım yeni bir devlet kuruldu.
Onun için Osmanlıcılık ya da Osmanlıyi inkar bize fayda getirmez...
Neyse gelelim okuma-yazmaya...
OSMANLI'DA OKUMA-YAZMA ORANI
Osmanlı İmparatorluğunda Okuma yazma oranları ile ilgili kaynaklar kısıtlı da olsa gerçeğe yakın bazı bilgi edinmek mümkün...
En sağlıklı kayıt 1894-95 yılına ait... Kemal Karpat'ın araştırmasına göre Osmanlı'da okuma-yazma oranı yüzde 66. Ancak bu tablodaki oranların okuma yazmayı değil, Osmanlı nüfusunu gösterdiği iddiası hayli kuvvetli.
Bir başka kaynak da ise okuma yazmama oranı yüzde 46 gösterilmiş. Yani bilenler yüzde 54 civarında...
Sonuçta iki araştırmaya göre de İmparatorluğun yarıdan fazlası okuma yazma biliyormuş... Gayet güzel...
HARF DEVRİMİNDEN ÖCE OKUR-YAZAR OLMAYAN YÜZDE KAÇ?
Harf Devrimi’nden önce yapılan 28 Ekim 1927 tarihli nüfus sayımına göre Kullandığımız Arap harfleri ile okuma yazma oranının erkeklerde yüzde 12.99 kadınlarda ise yüzde 3.67 olduğu, toplamda da okur yazar oranının yüzde 8.61 olduğu görülebiliyor. (TÜİK arşivi)
Ayrıca raporda 7 yaş üstü dikkate alındığında bu oranların erkeklerde yüzde 17.42 kadınlarda ise yüzde 4.63 toplamda da yüzde 10.58 olarak değiştiği de belirtiliyor.
Çok düşük olan bu oranın birinci sebebi Balkan, Çanakkale ve Kurtuluş savaşında verdiğimiz şehitlerimizdeki okur-yazar oranının yüksekliği kuşkusuz....
SIFIR DEĞİL YÜZDE 10
Peki, 1 kasım 1928'deki harf devrimi ile her şey sıfırlandı mı?
Halk birden okuma-yazma cahili mi oldu?
Elbette hayır?
Halkın dili, konuşması değişmedi. Ne değişti? Harfler.
Kimler etkilendi bu devrimden? Yüzde 10.58'lik eski Arap harfleri kullanan okur-yazar kesim.
Halkın zaten yüzde 90'ı okur-yazar değildi....
PEKİ SONRA NE OLDU?
Yeni Türkiye devletinin aldığı kararla Arap harflerini bırakıp Latin harflerine geçince günlük yaşamında zaten konuşarak anlaşan halkın yüzde 90'ı için değişen olmadı.
Çünkü 14 milyonluk nüfusun 12 milyona yakını Arap harfleriyle de okuma-yazma bilmiyordu...
Ama sonra ne oldu?
1935'te Latin harfleriyle okuma yazma oranı yüzde 20, 1950'de yüzde 33, 1960'da yüzde 40, 2008'de yüzde 83 ve 2018'de yüzde 97'ye çıktı...
Yani 90 yılda neredeyse yüzde yüz... Emeği geçenlere minnet borçluyuz...
Sonuç olarak; demek ki Latin harflerine geçmemizden kaynaklanan bir sorunumuz 90 yıl önce de halkın yüzde 90'ı Arap harfleriyle okuyup yazamadığı için sorun değildi...
Bugün halkımızın neredeyse tümü okuma-yazma bildiğine göre konu açılmamak üzere kapatılırsa hepimiz için hayırlı olacaktır sanırım...