İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, AA muhabirine yaptığı açıklamada, eyyam-ı bahur sıcaklarının etkilerinin Kurban Bayramı süresinde tüm yurtta devam edeceğini söyledi.
YAŞLILAR, ÇOCUKLAR, HAMİLELER VE HASTALAR DİKKAT
Sıcaklara karşı önlem alınması gerektiğine dikkati çeken Toros, şunları kaydetti:
"Kuzey Afrika ve Arap yarımadasında çöl bölgeleri aşırı ısındı ve oralardaki sıcak hava ülkemize kadar geliyor. Ülkemizdeki meteorolojik durum sebebiyle de güneş ışınımı fazla geliyor. Uzun süren eyyam-ı bahur sebebiyle birçok tehlike de bizleri bekliyor. Yaşlılar, çocuklar, hamileler ve hasta olanların olumsuz etkilenme riski yüksek. Aynı olumsuzluk hayvanlar içinde geçerli. Bitkilerin de su ihtiyacı artacaktır. Suyun sürdürülebilirliği ve gıda güvenliği için suyun idareli ve sulama tekniğine uygun kullanılması son derece önemlidir." ifadelerini kullandı.
BAYRAM BOYUNCA HAVA NASIL OLACAK?
Toros, Kurban Bayramı boyunca bazı bölgelerde görülebilecek yerel yağışlar hariç genel olarak tüm Türkiye'de yağışsız bir dönemin beklendiğini belirtti.
Eyyam-ı bahur günlerinde çevresel zararların da daha fazla olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Hüseyin Toros, aşırı sıcakların orman yangınları oluşma riskini arttırdığını, demir yollarında ve kara yollarında bozulma meydana getirdiğini anlattı.
EYYAM-I BAHUR NEDİR?
Eyyam-ı Bahur, yaz mevsiminin en sıcak ve boğucu günlerine verilen Arapça kökenli Türkçe sözcüktür. Kuzey yarım kürede, temmuz ve eylül tarihleri arasında yaşandığı kabul edilmektedir. Güney yarım kürede ise bu tarih ocak ve mart arasına düşer. Kesin tarih, içinde bulunulan bölgeye, boylama ve iklim koşullarına göre büyük değişiklikler gösterebilir.
Ülkemizde ağustos ayının ilk haftalarında karşılaşıldığı söylenen Eyyam-ı Bahur'un 1-8 Ağustos tarihleri arasında gerçekleştiği düşünülmektedir.
Eski bir inanışa göre, bu sıcak günlerin Büyük Köpek Takımyıldızı'nda bulunan Sirius çift yıldızıyla bir bağlantısı vardı. Antik Yunan ve Antik Roma kültürlerinde de yaygın olan bu inanış nedeniyle bu günler Latince diēs caniculārēs olarak anılmaktaydı. Çağdaş Avrupa dillerinde bu terimden türeyen adlar hâlen kullanılmaktadır. (İngilizce: Dogdays, Almanca: Hundstage gibi...) Türkçe'de kullanılan eyyam-ı bahur terimi kullanılırlığını büyük ölçüde yitirmiş olup, bunun yerine cehennem sıcakları, Afrika sıcakları gibi terimler kullanılmaktadır.
Romalılar, eyyam-ı bahur günlerini diēs caniculārēs olarak adlandırır ve Sirius yıldızıyla sıcak havaları ilişkilendirirlerdi. Sirius'un içinde bulunduğu Büyük Köpek Takımyıldızı'ndan dolayı da Sirius'a da Köpek Yıldızı diyorlardı. Sirius'un görüldüğü tarihlerde kahverengi köpekler kurban ederek Sirius'u hoşnut etmeye çalışırlardı. Antik Roma kültüründe eyyam-ı bahur günleri 24 Temmuz-24 Ağustos günleri olarak kabul edilirdi. Bu tarihler Alman, Fransız ve İtayan kültürlerinde geçerlidir. Türk kültüründe bu tarih temmuz sonuyla ağustos ortaları arasında günler olarak kabul edilmektedir.
Eyyam-ı bahur günleri kalp ve göğüs hastalıkları olanlar için riskli dönemlerdir. Kişilerde aşırı stres ve asabiyet görülebilir. Orman yangınları başlayabilir. Enerji hattı kablolarının esnemesi, yol malzemelerinin erimesi ya da demir yollarında rayların genleşmesi gibi nedenlerle can ve mal kaybına neden olan kazalar yaşanabilir. 2000'li yıllarda, Avrupa'daki sıcak hava dalgalarına bağlı sağlık sorunlarından her yıl on binlerce kişi yaşamını yitirmiştir.